تحلیل توزیع فضایی خدمات شهری با تاکید بر مدل‌های برنامه‌ریزی شهری (نمونه موردی: شهر تهران)

Authors

  • امیر زاهدی یگانه دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
  • ایمان بهارلو دانشجوی دکتری سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسیلامی، تهران، ایران
  • عباس ملک حسینی دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
  • مجید شمس استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری و گردشگری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
Abstract:

توزیع فضایی عادلانه امکانات و خدمات بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آنها مترادف با عدالت اجتماعی است، زیرا عدم توزیع عادلانه منجر به ایجاد بحران‌های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی و توزیع عادلانه نیز زمینه ساز توسعه متوازن مناطق شهری خواهد شد. بنابراین، ﭘﺮاﻛﻨﺶ بهینه و اﺻﻮﻟﻲ خدمات و امکانات شهری، ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ عدالت اجتماعی، در ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی ﺷﻬﺮی از اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدی ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ. از این رو این پژوهش با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با هدف بررسی توزیع فضایی خدمات عمومی شهری و رتبه­بندی مناطق شهر تهران از لحاظ برخورداری از این خدمات انجام می­گیرد. برای رسیدن به این هدف از مدل­های کمی برنامه­ریزی شامل تحلیل عاملی، روش ترکیبی شاخص توسعه­ انسانی (HDI)، مدل تاکسونومی و روش استانداردسازی استفاده شده است. برآیند یافته­های محاسبات در مدل ترکیبی شاخص توسعه­ انسانی گویای این مطلب است که مناطق 3، 1 و 22 به ترتیب دارای بالاترین درجه توسعه و مناطق 8، 17 و 14 در پایین­ترین درجه توسعه قرار دارند. نتایج تکنیک تحلیل عاملی حاکی از آن است که منطقه 22، با امتیاز 54/32 بالاترین رتبه و منطقه 14 با امتیازی در حدود 4/3 در پایین­ترین رتبه در بین 22 منطقه قرار گرفته­اند. همچنین براساس خروجی مدل تاکسونومی، منطقه 3 در رتبه اول، منطقه 1 در رتبه دوم و منطقه 12 در رتبه سوم و منطقه 10 نیز در رتبه آخر قرار دارد، و در نهایت براساس یافته­های مدل استاندارد سازی، مناطق 3، 1 و 22 توسعه­یافته­ترین و مناطق 14، 10 و 17 محروم­ترین مناطق هستند. برای رتبه­­بندی نهایی مناطق شهر تهران از لحاظ برخورداری از شاخص­های مورد مطالعه، جمع ارزش عددی­ هر کدام از مناطق در چهار روش مذکور محاسبه گردید. بر اساس این روش به ترتیب مناطق 3، 1، 22، 12 و 6 در رتبه­های اول تا پنجم و مناطق 13، 10، 8،، 17 و 14 به ­ترتیب در رتبه‌های آخر قرار گرفتند. با استفاده از مدل تحلیل خوشه­ای، مناطق کلانشهر تهران بر اساس ارزش عددی مناطق در مدل­های مورد استفاده، خوشه­بندی گردید، که براساس نتایج مدل فوق مناطق 3، 1، 12، 22، 6 و 21 با امتیاز ­نهایی 66 و بالاتر در خوشه اول و تحت عنوان مناطق فرا توسعه و مناطق 14، 10، 8 و 17 با امتیاز نهایی 13 و کمتر در خوشه 5 و به عنوان منطق محروم شناسایی گردیدند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل توزیع فضایی خدمات شهری در شهر کرمانشاه

در این پژوهش توزیع فضایی خدمات عمومی شهری درسطح شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفته است.بدین منظور از21 مؤلفه استفاده شده وتوزیع خدمات عمومی شهری درسطح پنج بخش شهری کرمانشاه بررسی شده است. برای شناخت درجه توسعه یافتگی در پنج بخش شهری مورد مطالعه از تکنیک تاکسونومی (Taxonomy) استفاده و نتایج،نشان دهنده این موضوع است که بخش مرکزی توسعه یافته ترین بخش شهری در سطح کرمانشاه است. به علاوه از تکنیک GIS...

full text

تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری و تأثیر آن بر قیمت زمین شهری نمونه موردی: محلّات شهر مهریز

برقراری عدالت در توزیع خدمات شهری در محلّات شهری می تواند نقشی مؤثّر در توسعه پایدار محلّه ای داشته باشد. به­عبارتی دیگر، توزیع خدمات باید به گونه ای باشد که محلّات کمتر توسعه ­یافته با خطر از دست دادن جمعیّت و نابودی محلّه مواجه نشوند. چرا که توزیع عادلانه خدمات شهری، نقش مهمی در توزیع فضایی جمعیّت و ارزش زمین شهری خواهد داشت.  در این پژوهش به صورت موردی، محلّات دوازده گانه شهر مهریز در ارتباط با 16 ن...

full text

تحلیل نابرابری‌های فضایی توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر مریوان

عدالت فضایی از مباحثی است که در سال‌های اخیر در میان برنامه ریزان و جغرافیدانان اهمیت ویژه‌ای یافته است. ازآنجاکه خدمات عمومی شهری ساختار دهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر می‌باشد، بی‌عدالتی در نحوه‌ی توزیع آن، تأثیر جبران‌ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر و جدایی گزینی طبقاتی محلات شهر گذاشته و مدیریت شهری را با چالش‌های جدی روبرو کرده است. با بررسی میران نابرابری‌ها در توزیع خدمات و ...

full text

بررسی تطبیقی توزیع فضایی خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی (نمونه موردی: شهر کاشان)

عدالت اجتماعی یعنی برابری در دستیابی به فرصتها، برابری در دستیابی به فرصتها هنگامی میسر می شود که فرصتها به شکل متعادل در فضا پخش گردیده باشد. پخش فرصتها در شهرها به عنوان اصلی ترین معیار عدالت اجتماعی نیازمند توزیع فضایی متعادل خدمات عمومی شهری است. هدف این مقاله بررسی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی در شهر کاشان می باشد. شیوه به کار گرفته کاربردی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی...

full text

تحلیل توزیع فضایی خدمات الکترونیک شهری با تاکید بر رضایتمندی شهروندان (مطالعه موردی: شهر بهبهان)

خدمات الکترونیک شهری دارای شرح وسیعی از عملکردها و قابلیت ها است که با تأمین مزایایی چون فراهم نمودن زمینه نوآوری و بهبود کیفیت خدمات ( افزایش سرعت، دقت و اطمینان، قابلیت دسترسی در هر زمان و مکان) و تسهیل فرآیندهای شهری که کاهش ترافیک و آلودگی های زیست محیطی شهرها را در پی دارد، به تحقق شعار شهروندمداری و رضایتمندی شهروندان می انجامد. تحلیل فضایی خدمات الکترونیک شهری با رویکرد رضایتمندی شهروندا...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 34  issue 1

pages  7- 20

publication date 2019-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023